Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Itireddu: Sos carrulantes de Itri

Ittireddu

Sos carrulantes de Itri

“Sos Carrulantes” aiant unu carru de linna tiradu dae unu giuale de boes, imbetze “sos massajos” traballaiant sa terra issoro o de àtere.

Pro su prus custas duas categorias fiant totu unu.

A sos tempos de Mussolini, sia una che s’àtera, sustènnidas dae una polìtica chi agiudaiat sas famìllias mannas, faghiant fìgios meda: difatis sas famìllias fiant de oto-noe-deghe o prus pessones.

Sa richesa issoro fiat unu carru ( targadu A.Peano Otieri) unu giuale de boes, carchi tzentiària (metru cuadru) de terrinu semenadu a trigu, ena, orzu e fae.

Sos carros, cando non fiant impitados, abarraiant firmos a dae in antis de sas domos issoro, e sos boes s’iscapaiant ( a pasculare in cunzados minores  chi bi fiant a curtzu de sa bidda).

Cussa de sos carrulantes fiat una greze barrosa, anarco-socialista: intre issos s’agiudaiant unu cun s’àteru,  unu pagu brigantinos ma, pro su prus, sintzeros in su bene e in su male.

Tèteros, ischiant giùghere su carru, cun abilidade manna: si setziant a ancas abertas, cun sos cartzones de frustanu canu e sa cicia in conca, in sa coa de su carru; leaiant in una manu sas funes, pro fàghere andare a filu su carru cun sos boes e in s’àtera, comente ch’esserat una bandela, su fuete cun sa coitza o  su puntòrgiu pro los fàghere andare lestros.

A fine chida andaiant a su “Monte” pro fàghere linna; e carrigaiant màtulos de mudeju e de chessa.

Cun abilidade manna, lighende∙las a sos gantzos, faghiant passare sos cannaos in sas lòrigas de ferru postas, a artàrias diversas, subra de sas bratzuleras de sas giagas de su carru a manera chi su càrrigu esserat seguru.

Unu in segus de s’àteru atraessaiant sas camineras de totu su Meilogu de seguru no a sa muda: brullaiant  leende∙si in giru, e cantaiant cantones a sa “logudoresa”.

Andaiant a Mores, Turalva, Bunnànaru e Boruta; finas a Tiesi.

Sa linna fine si bendiat pro ammaniare su  furru pro còghere su pane pro carchi soddu netzessàriu a campare sa famìllia.

A s’ispissu si faghiat a càmbiu cun su binu de Bunnànaru.

Onniunu fiat orgollìosu de sos boes suos; onni bìndighi dies o una borta a mese andaiant, su lunis, a sa fiera de su bestiàmine de Otieri; chi si faghiat a” Donnighedda”.

Sutzediat chi b’esseret calicunu chi andaiat a sa fiera cun una paja de boes bellos e pàschidos e nde torraiat cun àteros duos romasos; tando su càmbiu non fiat parivile: difatis aende prus pagu  balore bi fiat un’agiunta de dinari ùtile pro pagare carchi dèpidu de domo.

Sas carrelas de mesu, “Santa Rughe”, “Sa Costa”fiant su rennu de sos carrulantes; rapresentaiant sos traballadores itresos. 

Sos fìgios de sos carrulantes chi oramai ant sessanta, setanta annos s’ammentant de “tiu Cicciu Ara Fenu” e de su fìgiu “Tilipu”; Zizzu e Ninu Manca, Cischinu Ara cun su fìgiu Toeddu, Giuanne Ara (Diddi) cun su fìgiu Luisi, Ceppeddu Fresu, Micheli e Bainzu Pinna. 

Su balore de custa gente non fiat dadu dae su dinari o dae sa genia ma solu dae su suore de su traballu e dae su de àere imparadu a connòschere sa vida mancari chi b’esserent istadas sas contrariedades.       

 

Mario Ara

 



Condividi l'articolo: Condividi

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Cerca nel sito

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • MUT - Museo della Tonnara (Stintino)

    Il museo propone un viaggio multimediale, un percorso audiovisivo e musicale, di grande suggestione. Una serie di video, con voce narrante in italiano e sottotitoli in inglese, ricostruiscono le...

  • Museo civico archeologico "Giovanni Marongiu" (Cabras)

    Il museo custodisce importanti testimonianze del territorio, dalla Preistoria al Medioevo: materiali provenienti dall’insediamento di Cuccuru is Arrius, dalla città di Tharros e dal relitto romano...

  • Basilica di San Gavino (Porto Torres)

    La Basilica di San Gavino è il monumento romanico più grande della Sardegna e l’unico esemplare progettato a due absidi affrontate. È una delle meraviglie del Romanico sardo e tra le più antiche,...

  • Chiesa e monastero di San Pietro di Sorres (Borutta)

    Edificata nei secoli XI-XII, come cattedrale della scomparsa diocesi di Sorres, probabilmente fu completata nel 1200 a opera di quel Mariane Maistro che ha lasciato la sua firma nel gradino...

  • Museo casa Deriu (Tresnuraghes)

    L’edificio che ospita il museo è conosciuto come casa Deriu, dal nome del suo ultimo proprietario. Conserva al suo interno parte degli arredi originali lasciati dagli antichi proprietari e una...

Dal nostro archivio

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Seguici sui nostri canali

Scarica Àndala App

Android apk download

Con la cultura si possono fare grandi cose