Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Turalva: unu topònimu latinu o protosardu?

Su topònimu Torralba est s'italianizatzione de su sardu Turalva (Turralba), su chi benit tzitadu pro sa prima borta in su Codex Diplomaticus Sardiniae intro de unu documentu de su de XI  sèculos (CDS I 152/1). Su faeddu, pro pàrrere de su linguista Màssimu Pittau, benit dae su latinu turre(m) alba(m), chi cheret nàrrere "turre bianca", forsis cun riferimentu a unu nuraghe fraigadu a pedra bianca.

Su paisu est mentuadu in su Condaghe de Santu Nigola de Truddas cun sas formas Turalva, Turalba (CSNT² 119, 236) , in su Codice Diplomatico delle relazioni fra la Santa Sede e la Sardegna (CDSS I 411) e intre sas biddas de sa Diòtzesi de Sorres chi, a su tempus, pagaiant sa dèguma a sa Cùria de Roma (RDS 125, 1696, 2028, 2099, 2719). Cumparet ancora in pare a sas biddas de Meilogu chi aiant sutascritu in su 1388 su tratadu de paghe intre Lionora, Giuighissa de Arbarè e Giuanne de Aragona (CDS I 840/1), in su Còdighe de Sorres (XV sèc) e in su Chorographia Sardiniae (128.7,11; 174.12) de Giuanne Fara est cramadu oppidum Torralbae (1580).

Ma atentzione ca custu urbònimu podet fintzas cuare, in mesu a sas sonoridades latinizantes, de cumprensione simpre in aparèntzia, unu raighinàrgiu paleosardu prus antigu, sende chi sas paràulas turre arba/u (alva, alvu) sunt bastante testimoniadas in diversos nùmenes sardos de logu (Monte Alvaro, Arbatassa, Monte Arbu, Nuraghe Alvo). Eduardu Blasco Ferrer (1956-2017), filòlogu e linguista catalanu, ligat su topònimu "turre" a su idrònimu bascu iturri=funtana. Turru - in su Sardu chi allegamus oe - est unu “trainu de abba, bena, unu tònchinu, un'istrampigheddu” (Pittau). Sa paràula arba imbetzes currispondet a su cuntemporàneu paule, mara (Carta Raspi). Su cales chi in su turalvesu sunt documentadas paritzas paules. Sas prus mannas sunt cussas de Nuraghe Lèndine e de Campu Mela.

Turalva duncas est su logu in ue s'abba chi bulliat a unu tzertu tretu si firmat, formende pischinas e maras. Sas caraterìsticas de su fundamentu suo parent cunfirmare s'ipòtesi protasarda.

A incuru de Antoni Flore

 

1200px Torralba panorama 02

 



Condividi l'articolo: Condividi

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

  • COMUNE DE TURALVA - Addòbiu in ZOOM

      COMUNE DE TURALVA   Sa diretiva nitrados in Sardigna - Sas zonas noas dìligas, "istrutziones pro s'impreu" ZOOM 21 de Maju 2021 h. 10:30 (Banda de su Norte) h.10:30 - Saludu curtzu de sos Sìndigos...

  • Antoni Simon Mossa

    Antoni Simon Mossa fiat nàschidu in Pàdua, su 22 de santandria de su 1916, fedu de una famìllia burghesa de ratza tataresa, chi nch'istaiat in S’Alighera. Sa figura sua est istada de giudu in su...

  • COMUNE DE TURALVA: DIES DE COLLIDURA DE PAPERI E BIDRU

        COMUNE DE TURALVA     Si avisat sa populatzione chi su calendàriu de sa collidura diferentziada de su mese de SANTUGAINE giughet unos cantos errores.   Sa collidura giusta de su BIDRU e de su PAPERI at a...

  • Comunicatzione de su Sìndigu de Tiesi (22 de maju 2021)

    Bonas dies a totus - as,   eris s'est concruida sa setziada vatzinale sa chi at interessadu sos tzitadinos de sa fàscia 60/69 annos de Tiesi e de sas biddas de Meilogu chi tenent cabu in su tzentru...

  • Die de microchipadura de sos canes - Comune de Bessude

        AVISU COMUNE DE BESSUDE   Si dat a ischire a sa bidda chi sa microchipadura a indonu de sos canes, ordingiada dae su Comune de Bessude, s'at a fàghere mèrcuris mangianu, 16 de Nadale de su 2020....

  • Primas pàginas: 23/10/2014

    Bentos e fogos in Sardigna. Meridiana e Saremar, litzentziamentos e privatizatziones. Suitzìdiu o ochisura in presone? Italianu limba “trans”. «Bentu e fogu, allarme in s'ìsula». Gasi aberit La...

  • Iscumproa su sardu tuo!

    Caricamento…

  •  “SA LUGHE IN S’ISCURIGORE”, SA MUSTRA DE GOVANORART

     “SA LUGHE IN S’ISCURIGORE”, SA MUSTRA DE GOVANORART S’assòtziu culturale Govanor Art, ativa in Bunnànnaru dae su 2015 ocannu puru est resèssida a abèrrere una mustra de arte in sa domo antiga de sa...

  • Su giogu: gantos e gantzos

  • Ammentu de sos mortos in gherra in Turalva

    COMUNA DE TURALVAProvìntzia de Tàtari Ses invitadu a leare parte a sa tzerimònia chi s'at a tènnere in custa comuna martis su 4 de santandria pro s'Ammentu de sos Mortos in Gherra. Sa tzerimònia s'at a...

Cerca nel sito

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Necropoli di Sant'Andrea Priu (Bonorva)

    La necropoli a camere ipogeiche di Sant'Andrea Priu è costituita da una ventina di tombe scavate nella roccia. Tre sono le domus de janas importanti e meglio conservate: la Tomba del Capo, la Tomba...

  • Tempio di Antas (Fluminimaggiore)

    Dedicato all'adorazione del dio eponimo dei sardi Sardus Pater Babai, il Tempio punico-romano di Antas, restaurato e ricostruito negli anni Sessanta, è risalente al III secolo a.C. È situato in una...

  • Necropoli di Anghelu Ruju (Alghero)

    La Necropoli di Anghelu Ruju è uno dei siti archeologici più importanti della Sardegna poiché ospita uno fra i più antichi e vasti cimiteri preistorici dell'isola. Le tombe, 38 domus de janas...

  • Pozzo sacro nuragico di Santa Cristina (Paulilatino)

    «Rappresenta il culmine dell’architettura dei templi delle acque. È così equilibrato nelle proporzioni (…), studiato nella composizione geometrica (…), così razionale (…), da non capacitarsi (…) che sia...

  • Museo deleddiano (Nuoro)

    Il museo è dedicato a Grazia Deledda, unica donna italiana ad avere ricevuto il premio Nobel per la letteratura, nel 1926, e ha sede nella sua casa natale di cui conserva mobili e cimeli. Manoscritti,...

Dal nostro archivio

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Seguici sui nostri canali

Scarica Àndala App

Android apk download

Con la cultura si possono fare grandi cose